ในการรับส่ง Email ในระบบ Email Hosting นั้นหรือแม้แต่ Free Email ทั่วไปนอกจากเนื้อหา Email (Message Body) ที่เราอ่านปกติแล้วยังประกอบด้วย Email Header หรือแปลเป็นภาษาไทยง่ายๆเลย คือ ส่วนหัวของ Email ซึ่งจะไม่ได้ถูกแสดงออกใสในเนื้อหา Email ด้วยเพราะส่วนใหญ่นั้นเป็นข้อมูลทางเทคนิคที่ User ทั่วไปอาจจะไม่ค่อยความหมายของมันนัก
Email Header มีไว้ทำไม
Email Header มีไว้เพื่อแสดงข้อมูลอย่างละเอียดของ Email ฉบับนั้นๆ เช่น IP ของ Mail Server ที่ใช้ส่ง Email Client ที่ใช้ส่ง ผลการตรวจสอบ SPF, DKIM, DMARC ซึ่งเป็นค่าเบื้องต้นเกี่ยวกับความปลอดภัยและเวลาที่ส่ง Email ที่แท้จริงรวมถึงข้อมูลทางเทคนิคเกือบทั้งหมดซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อใช้วิเคราะห์ปัญหาการรับส่ง Email อย่างละเอียด เราตามมาดูตัวอย่างของ Email Header กัน
Email Header บอกอะไรเราได้บ้าง
จากภาพด้านบนจะบอกได้ว่า Email ฉบับนี้ส่งจากโปรแกรมใดซึ่งการแสดงผลว่าส่งจากโปรแกรมใดจะขึ้นอยู่กับ Email Client นั้นๆซึ่งบางครั้งอาจจะมิได้มีการแสดงไว้ใน Email Header ก็ได้
จากภาพด้านบนจะแสดงได้ว่า Email ฉบับดังกล่าวถูกส่งจาก Mail Server ใดอย่างละเอียดรวมถึงเวลาและ Time Zone ของ Mail Server นั้นๆ
จากภาพจะเห็นได้ว่า Email ฉบับนี้ผ่านมาตรฐาน SPF, DKIM, DMARC หรือไม่ซึ่งตัวแปรนี้มักจะถูกสร้างจาก Mail Server ปลายทาง
วิเคราะห์ปัญหาด้วย Email Header (Email Header Analyzer)
เราสามารถนำ Email Header ของ Email ฉบับที่เราต้องการวิเคราะห์ปัญหามาวิเคราะห์ได้อย่างละเอียดผ่านเครื่องมือ Email Header Analyzer ซึ่งมีอยู่ในเว็บไซต์ เช่น mxtoolbox.com ซึ่งจะสามารถวิเคราะห์ปัญหาเบื้องต้นต่างๆได้ เช่น สาเหตุว่าเหตุใดถึงได้รับ Email ล่าช้า (Email Delayed) จากจุดใด หรือ ถูกส่งมาจาก Mail Server IP ใดเป็นต้น
จากภาพด้านบนจะพบว่ากว่าที่ Sender Email Server ส่ง Email มาถึงปลายทางนั้นผ่านทั้งหมด 5 Hop (5 จุด) ซึ่งจะบอกได้ว่าในแต่ละจุดมีอัตรา Delay อยู่ที่กี่ Secounds และส่งมาแต่ละ Hop นั้นเวลากี่โมง ซึ่งจากข้อมูลดังกล่าวก็จะสามารถใช้วิเคราะห์ปัญหา Email ขาเข้าล่าช้าได้ว่าช้าจากจุดใด เป็นต้น
ข้อมูลโดยสรุป
Email Header ส่วนใหญ่ใช้เพื่อวิเคราะห์และแก้ปัญหาด้าน Email ทางเทคนิคโดยเฉพาะปัญหา Email ล่าช้า (Email Delayed) แต่ก็ยังสามารถประยุกต์ใช้ในทางอื่นๆได้อย่างมากแล้วแต่ผู้พัฒนา Email Server ของผู้รับและผู้ส่ง ซึ่งส่วนใหญ่ล้วนมีไว้ในการใช้ในทางเทคนิคและไม่ค่อยเกี่ยวข้องกับ User นัก Email Header จึงมิได้ถูกแสดงในเนื้อหา Email (Email Body) เมื่อ User เปิดอ่านแต่ที่จริงแล้ว Email ทุกฉบับล้วนมี Email Header มาด้วยทั้งหมด